Sinds 2006 zijn wij in Ethiopia aan de slag om bij te dragen aan de beschikbaarheid van goed en gezond pootgoed van aardappel en zaaizaad van andere gewassen. Het oorspronkelijke doel was om ons te focussen op pootgoed, een traject dat pas na 8-10 jaar geld op zou gaan leveren. In 2007 hebben we ons gevestigd in Debre Zeit en in 2009 was de compound op Hidi gereed en begon het werk in de pootgoedteelt. Financieel zijn we stevig geholpen door HZPC Holland BV, met subsidies van de Nederlandse overheid en met flink durfkapitaal van diverse Nederlandse senior-ondernemers. Deze eerste fase had vele voeten in aarde en kostte ons vele malen meer dan ons lief was.

In 2010 waren de eerste HZPC-rassen geregisteerd en stond de eerste velden pootgoed te groeien op de nieuwe hooglandfarm in Wenchi. Samen met de bestuursleden, de mede-investeerders, maakten we ter velde inschattingen hoe Solagrow eind 2010 al break-even zou kunnen bereiken, om daarna rustig door te groeien. Maar het liep anders..... Ongewoon langdurige en zware regens zorgden ervoor dat we nog geen 10% van de aardappels overhielden. Een ramp. En ons rekenplaatje lag aan duigen. De mede-investeerders gaven tijdelijk de moed op en wij zijn met privé-leningen in 2011 verder gegaan.

Toen de schrik voorbij was, hebben we samen de draad weer opgepakt. De interne organisatie zouden we stroomlijnen m.b.v. een ervaren hoofd bedrijfsadministratie en ICT’er uit Nederland en de teelten zouden we gaan uitbreiden richting verse groenten o.l.v. een Nederlandse teler, om daarmee op korte termijn geld te kunnen maken. Cropgrow en Seedgrow werden daarvoor opgetuigd. Eind 2011 kregen we daarbij gelukkig onze vorstvrije midlandfarm in Doba ter beschikking, zodat we volledig voorzien waren. Doch helaas, rond kerst 2011 vroren alle aardappels op Doba af en vervloog opnieuw de hoop op een spoedig bereiken van het break-evenpunt. De invulling van de drie broodnodige Nederlandse rechterhanden verviel daarmee ook.

Het jaar 2012 ging volledig op aan het zoeken van een vervangende midlandfarm. Zonder farm op die hoogte geen voortzetting van ons bedrijf.... En pas in november 2012 kon de vlag uit. Wel vier vlaggen, trouwens. Want onze dubbelintensieve lobby in de diverse regio’s had tot gevolg dat we in november binnen een week tijd vier nieuwe farms toegezegd kregen. Als aandeelhouders vatten wij weer moed en maakten een goed plan voor 2013: op weg naar 400 hectare intensieve groenten- en aardappelteelt. En voor het nog ontbrekende werkkapitaal werden voldoende en goede afspraken gemaakt.

Jammer genoeg kwamen de vier toegezegde farms pas na veel bureacratie werkelijk tot onze beschikking, de laatste pas in juli 2013. Eind februari 2013 werd duidelijk dat we hierdoor al tenminste een derde van onze begrote inkomsten zouden gaan missen. De zoveelste tegenslag..... Waarvoor weliswaar in goed overleg ook weer een financiële oplossing werd gevonden. Maar toch, het gevolg van deze zoveelste klap was het verlies van alle hoop door onze mede-investeerders. Nog geen week later werd acuut de financiële steun gestopt. De maanden juli, augustus en september 2013 zijn de bedrijven geschorst geweest, waardoor we tijdens het regenseizoen enorm op kosten konden besparen. Ondertussen konden we vanuit de reguliere inkomsten de noodzakelijke directe kosten blijven opbrengen, zodat het werk redelijk door kon gaan. De laatste drie maanden van 2013 hebben we 220 mensen van de groententak van Cropgrow en Seedgrow moeten ontslaan en gelukkig hebben we ook hen allemaal met privé-geld kunnen afbetalen.

Sinds juli 2013 konden wij geen inkomstenbelasting en pensioenpremies van de Cornerstone-bedrijven Cropgrow en Seedgrow betalen. Omdat wij het Ministry of Revenue tot in detail op de hoogte hielden van de verwikkelingen, waren zij ons erg gunstig gezind. Normaliter krijgt een bedrijf geen uitstel voor het betalen van de belastingen. Voor ons werd een uitzondering gemaakt. Tot eind maart 2014. Toen gaf Revenue aan dat het onmogelijk was om langer uitstel te verlenen. En wetend wat de preciese verhoudingen en bankrekeningen waren, claimden zij al ons privé-geld plus het geld van de 70%-aandeelhouder The Cornerstone. Onze tegenwerping dat het Conerstone-geld alleen nog het geld van Kliniek Hidi was, maakte voor hen niet uit. Formeel is The Cornerstone de grootaandeelhouder van de bedrijven en is Cropgrow de werkgever van het medisch personeel en daarom werd de claim gehandhaafd. Wij hadden geen keus meer: of alles zou stoppen, zowel Cropgrow en Seedgrow als de Kliniek, of wij moesten voldoen aan de claim.

In Nederland heb ik dit akelige verhaal uitgelegd aan het Thuisfrontcommitee en vervolgens gedaan wat opgedragen was. Daarmee verloor de Kliniek 55.000 euro aan spaargeld, bedoeld om onze medische zorg hier uit te breiden naar de andere farms. Geld bijeengesprokkeld voor zieke mensen, weggehaald door de belastingdienst...... De tweede grote klap voor Kliniek Hidi, die eind vorig jaar de gehele verloskundige zorg en Tineke al verloren had, doordat de lokale autoriteiten het doen van bevallingen in de Kliniek blokkeerden.

Opkrabbelen valt niet mee zo. De reorganisatie van de bedrijven is afgerond, waardoor wij ons nu weer helemaal richten op de oude tak van sport: teelt en handel van zaaizaad en pootgoed. De tak van het telen van groenten is weg. De meeste directe verplichtingen zijn afbetaald en gestaag bouwen we verder aan ons doel. Een tiental jonge en enthousiaste Nederlandse vrijwilligers en stagiaires hebben de afgelopen herfst en winter belangrijke delen (ICT, finance, HRM, sales, logistiek, teeltregistratie) van de interne organisatie (her)ingericht. Als het zo door gaat, hopen we over niet al te lange tijd break-even te zijn. Deo volente. Maar dan wel helemaal terug op zaaizaad en pootgoed en met de helft van het personeel, de oorspronkelijke doelstelling van Solagrow. In nauwe samenwerking van diverse zaadbedrijven in Nederland, meehelpen aan het teeltsucces van de talloze boeren hier. Met blijvende dankbaarheid over de omvangrijke hoeveelheid durfkapitaal vanuit Nederland gedurende de afgelopen jaren, ingezet om de kapitaalintensieve investeringen te doen en de langdurige aanloopkosten te dekken!

Wat Kliniek Hidi betreft: met de beschikbare middelen hopen we de medische zorg aan de mensen rond Hidi voort te kunnen zetten. Uitbreidingen richting andere farms zijn voorlopig van de baan. Wij voelen ons persoonlijk verantwoordelijk voor dit geld en deze taak. Zodra onze bedrijven voldoende inkomsten genereren, zal het ‘voorgeschoten’ belastinggeld direct weer aan de Kliniek worden doorbetaald. En ondertussen hopen we in de Kliniek elke dag opnieuw de tientallen patienten te mogen blijven helpen. Want elke morgen zit de wachtkamer weer vol.....

Jan en Jacomijn van de Haar